Śmietka kapuściana (Hylemya brassicae Bche)

Przynależność systematyczna: rząd muchówki (Diptera), rodzina iskierkowate (Anthomyiidae)

Rośliny żywicielskie : Muchówki żywią się nektarem kwiatów roślin uprawnych i dziko rosnących. Pokarmem larw są warzywa krzyżowe, a także rośliny krzyżowe dziko rosnące.

Rodzaj i wielkość wyrządzanych szkód: Larwy śmietki kapuścianej największe szkody wyrządzają na wczesnych odmianach kapusty głowiastej białej i kalafiorów. Z późniejszych upraw uszkadzają główki kapusty brukselskiej. Larwy pierwszego pokolenia żerują tylko na częściach podziemnych roślin: na korzeniach, szyjce korzeniowej lub w części spichrzowej stykającej się z ziemią (np. kalarepy). Następne pokolenia atakują ponadto części nadziemne: główki kapusty brukselskiej lub główne nerwy liści kapusty głowiastej i kalafiorów. Wczesne odmiany są atakowane w okresie, kiedy rośliny znajdują się w fazie 4-8 liści. Żerowanie 3-5 larw powoduje wówczas całkowite zniszczenie korzeni. Rośliny żółkną, więdną, dają się łatwo wyciągnąć z ziemi. Na korzeniu palowym i szyjce korzeniowej są widoczne kręte, płytkie chodniki. W częściach nadziemnych np. w główkach kapusty brukselskiej lub w grubszych nerwach liści kapusty głowiastej widoczne są wżery w postaci chodników prowadzących w głąb.

Występowanie. Europa, Ameryka Północna i Południowa, Azja, północna Afryka, południowa Australia. W Polsce występuje powszechnie.

Morfologia. Muchówka, długości do 6 mm, ma ciało szare, pokryte czarnymi szczecinkami, skrzydła bezbarwne. Charakterystyczną cechą widoczną u samca jest kępa gęstych szczecinek na wewnętrznej stronie ud trzeciej pary odnóży. Samica jest jaśniejsza niż samiec. Odcień jej ciała, a także skrzydła są lekko żółte. Jajo, długości do 1,2 mm, jest białe, podłużne, z siateczkowatym wzorem na powierzchni. Larwa biało żółta, długości do 7,5 mm, beznoga. Na końcu ciała występuje wieniec wyrostków na obwodzie. Bobówka długości do 6,5 mm, jest początkowo żółtobrązowa, później brunatnieje.

Biologia. Zimują larwy w bobówce, w ziemi. Na wiosnę, gdy temperatura gleby przekroczy 10°C następuje wylot much. Początek wylotu przypada na pierwszą połowę kwietnia i trwa do czerwca. Samice składają jaja na szyjce korzeniowej rośliny lub w jej bezpośrednim sąsiedztwie w glebę, w złożach po 20-30 sztuk. Jedna samica może złożyć do 120 jaj. Jaja pierwszego pokolenia składane są od połowy kwietnia do początku czerwca. Larwy żerują na roślinach w maju i czerwcu. Rozwój larw trwa około 20 dni po czym przepoczwarczają się one w ziemi, przechodząc około 2-tygodniowy stan spoczynku. Pierwsze muchówki drugiej generacji pojawiają się w drugiej połowie czerwca, a larwy żerują od końca czerwca przez lipiec i sierpień. Wylot much, składanie jaj i żerowanie larw drugiego pokolenia zaziębia się z trzecia generacją, która pojawia się na początku sierpnia. W razie ciepłej i długiej jesieni może wystąpić czwarte pokolenie. Samica drugiego i następnych pokoleń składają jaja nie tylko blisko ziemi, ale także na roślinach, od 2 do 9 sztuk. Część populacji każdego pokolenia pozostaje już w ziemi do następnego roku. Stad też kolejne pokolenia są mniej liczne. W sprzyjających warunkach pogody larwy śmietki kapuścianej mogą żerować na roślinach do grudnia. Po osiągnięciu dojrzałości larwy przepoczwarczają się w glebie.