Kapusta Uprawa kapustnych
Uprawa kapustnych
Uprawa kapusty z rozsady

Posadzenie dobrej rozsady jest warunkiem otrzymania należytego plonu. Produkcja rozsady wczesnych warzyw kapustnych jest znacznie trudniejsza niż produkcja rozsad odmian późnych. Rozsadę wczesnych odmian kapusty produkujemy w szklarniach-mnożarkach i pod osłonami foliowymi, a odmiany średnio późne i późne produkowane są na rozsadniku. Przed rozpoczęciem produkcji rozsady dezynfekujemy corocznie wszystkie narzędzia 2% roztworem formaliny. Jednym z warunków należytego plonowania jest też odpowiednia jakość nasion. Muszą one mieć wysoką zdolność kiełkowania. Często nasiona przed wysiewem się odkaża, a następnie zaprawia odpowiednimi zaprawami. Odmiany wczesne wysiewa się w zwykle w styczniu i lutym, 2 g na skrzynkę (50-30 cm), można też wysiewać bezpośrednio do doniczek ziemnych 2 nasiona na doniczkę. Po wschodach siewki należy przerwać, pozostawiając po jednej w doniczce. Rozsada produkowana w szklarni ma dobre warunki cieplne i świetlne. Zaraz po wykiełkowaniu nasion, co u kapusty występuje po 24-26 godzinach, skrzynki umieszczamy jak najbliżej światła w celu zabezpieczenia siewek przed wybieganiem. Temperatura pomieszczeń dla wysiewów powinna wynosić 16-18°C. Odmiany średnio wczesne sieje się od marca do maja w inspektach zimnych, w chłodnych szklarniach lub tunelach. Odmiany kapust późnych sieje się na rozsadnikach. Gleba na rozsadniku powinna być wzbogacona przez dodatek kompostu lub torfu.

Na wyprodukowanie rozsady potrzebnej do obsadzenia 1 ha trzeba wysiać 400-600 g nasion w rzędy co 10-20 cm. Zabiegi pielęgnacyjne w czasie produkcji rozsady polegają na odchwaszczaniu i podlewaniu, dokarmianiu roślin oraz w razie potrzeby ochroną przed szkodnikami i chorobami. Dokarmiamy rośliny najczęściej nawozami płynnymi NPK o stężeniu do 1,5%. Po dokarmianiu spłukujemy rośliny wodą, tak żeby na liściach nie pozostały nawozy. Zwracamy też uwagę na wilgotność gleby. Zbyt wysoka wilgotność gleby spowoduje masowe występowanie zgorzeli. Rozsadę sadzić w miejsca stałe, gdy ma już 3-6 liście właściwe, wysokości 10-16 cm i średnicy łodygi u postawy 3-5 mm. Przed samym sadzeniem należy rozsadnik lub inspekt silnie podlać, tak aby ziemia była wilgotna co najmniej do głębokości 10 cm, gdyż umożliwia to wyjęcie rozsady z nieznacznym tylko uszkodzeniem korzeni. Przy wyjmowaniu rozsady należy przeprowadzić selekcję roślin, wybierając rośliny krępe, intensywnie zielone. Wszystkie rośliny chore, wybiegnie te lub uszkodzone mechanicznie należy bezwzględnie odrzucić.

Rozsadę sadzimy w glebę wilgotną, najlepiej przed lub tuż po deszczu w dni pochmurne. Gdy rozsada jest już gotowa do wysadzenia, a pogoda niesprzyjająca słoneczna, to sadzimy w godzinach popołudniowych lub wieczornych. Przed sadzeniem rozsadę hartujemy, przygotowując ją do warunków polowych. Najbardziej skutecznym sposobem hartowania jest obniżenie temperatury. Wraz z obniżaniem temperatury ogranicza się podlewanie. Hartowanie winno trwać 7-10 dni. Rośliny hartowane są grubsze. Kapustę sadzi się ręcznie lub mechanicznie za pomocą sadzarki. Rozstawa roślin zależy od odmiany, sposobu uprawy, nawożenia, warunków klimatycznych i glebowych. Rozsadę odmian wczesnych sadzimy w pierwszej połowie kwietnia, w rozstawie 40-50 x 35-40 cm, odmian średnio wczesnych w połowie maja w rozstawie 50-62,5 X 40 cm, natomiast odmian średnio późnych i późnych od połowy maja do połowy czerwca w rozstawie 62,-67,5 x 50-60 cm. Przy planowanej pielęgnacji mechanicznej należy odległość między rzędami dostosować do rozstawu kół ciągnika.

 
Uprawa kapusty z siewu

Ten sposób uprawy wymaga starannego przygotowania gleby, aby siew mógł być skuteczny. Do siewu nasion kapusty w ilości około 1 kg używa się siewników do precyzyjnego siewu. Siła kiełkowania nasion nie powinna być niższa od 90%. Siew odmian średnio wczesnych przeprowadzamy na przełomie marca i kwietnia, a późnych od kwietnia do połowy maja w rzędy odległe co 62,5-67,5 cm. W rzędach nie powinno być więcej siewek jak 10-15 na 1 mb rzędu. Młode siewki są silnie atakowane przez choroby i szkodniki, a także chwasty. W tym okresie stosujemy intensywną ochronę chemiczną. Gdy kapusta ma 3-4 liście robimy przerywkę kapusty co 40-60 cm i usuwamy mechanicznie chwasty, które nie zostały usunięte mechanicznie.

 
Uprawa roli

Podstawą przygotowania roli pod uprawę kapusty jest orka przedzimowa. Zabiegi wiosenne powinny być wykorzystane pod kątem najlepszego zatrzymania wody pozostałej w glebie po okresie zimowym. Szczególnie starannie przygotować glebę, jeśli kapusta jest uprawiana po mieszankach z trawami lub wieloletnich użytkach zielonych. Stosując nawożenie obornikiem pod kapustę, należy go wnosić najlepiej we wrześniu i przyorać płytką orką na głębokość około 15 cm, a dopiero późną jesienią przystępujemy do wykonania orki głębokiej. Na wiosnę zaraz po obeschnięciu gleby stosujemy włókowanie, mające na celu przerwanie podsiąkania i zatrzymanie wody w glebie. Następnym zabiegiem jest głębokie spulchnianie gleby za pomocą kultywatora, po czym można sadzić kapustę wczesną i średnio wczesną. Przy sadzeniu kapusty późnej najczęściej uprawki należy powtarzać.

Na glebach lżejszych pod kapustę późną, sadzoną w maju lub w czerwcu, można stosować wczesna wiosną nawożenie obornikiem dobrze rozłożonym, przyorując go na głębokość 20-25 cm, po czym pole należy bezzwłocznie zbronować. Niekiedy na glebach zwięzłych na wiosnę, przed sadzeniem kapusty późnej, stosuje się powtórną orkę, która umożliwia lepsze spulchnienie gleby niż można to osiągnąć przy użyciu kultywatora. Orka taka stwarza w glebie zwięzłej lepsze warunki powietrzne, zwiększając równocześnie zdolność wchłaniania wody. Zabieg ten jest korzystny dla kapusty, która wymagającej gleby spulchnionej i korzeniącą się głęboko.

 
Nawożenie kapustnych

Bardzo wysokie wymagania pokarmowe kapusty mają uzasadnienie w plonie, sięgającym wraz z odpadami roślin do 1000 q z ha. Dla uzyskania wysokich plonów, konieczne jest deszczowanie. Przy plonie 700 q z 1 ha kapusta pobiera z gleby około 230 kg N, 80 kg P₂O₅, 300 kg K₂O, 300 kg CaO, ponad 100 kg S i 18 kg Mg. Składniki te są pobierane podczas całej wegetacji z tym jednak, że w pewnych okresach roślina pobiera jednego ze składników więcej, a w innych mniej. Na początku okresu wegetacji kapusta pobiera z gleby najwięcej azotu, w okresie zawiązywania głów najwięcej potasu i wapnia, zaś przy końcu wegetacji-fosforu. Nawozy azotowe przy kapustach wczesnych stosujemy w jednej dawce, przy kapustach średnio późnych i późnych w dwóch dawkach. Wysokość dawek nawozów mineralnych musi być uzależniona od zasobności gleby w poszczególne składniki.

Pod kapustę można stosować bardzo wysokie nawożenie obornikiem dochodzące do 1000 q/ha. Odwdzięcza się wtedy bardzo dobrym plonem. Stosując standardową dawkę obornika (30 ton/ha) i wnosząc wraz z nim 150 kg azotu (0,5% N), zakładając jego 40% wykorzystanie w pierwszym roku po zastosowaniu, można zmniejszyć dawkę azotu stosowanego w nawozach mineralnych o około 60 kg. Stosunek NPK przy nawożeniu kapusty powinien oscylować w granicach 2:2:3. Kapusty przeznaczone do przechowania, oraz do kwaszenia muszą być nawożone azotem ostrożnie, gdyż jego nadmiar powoduje mniejszą zwięzłość głów, miękkość liści, spadek zawartości suchej masy i przedwczesne pękanie głów. Wszystkie te czynniki odbijają się niekorzystnie przy przechowywaniu i kwaszeniu kapusty. Zbyt obfite nawożenie azotem jest też szkodliwe dla kapusty czerwonej, powodując zmniejszenie antocyjanu, a więc rozjaśnienie barwy. Nie należy kapust nawozić azotem w terminach zbyt późnych. Późniejsze terminy nawożenia, a także przenawożenie azotem, powodują gromadzenie się w liściach azotynów i azotanów, szkodliwych dla zdrowia człowieka. Objawem niedoboru azotu są małe liście kapusty, żółtawozielone, stopniowo różowiejące i purpurowiejące. Nawożenie wapniem uzależnione jest od odczynu gleby i powinno być zastosowane pod roślinę poprzedzającą uprawę kapusty. Ważna też jest zasobność gleb w wapń, który wywiera wpływ na zdrowotność roślin (kiła kapusty), a także podnosi pH gleby. W rejonach nasilonej uprawy kapusty, przy intensywnej uprawie kapusty i przy nie stosowaniu obornika, nawozów zielonych należy zwrócić również uwagę na nawożenie mikroelementami.

 

Schemat nawożenia posypowego kapusty głowiastej białej proponowane przez firmy nawozowe.

 

Firma

Nawóz i jego skład chemiczny

Orientacyjna dawka w kg/ha, termin stosowania

Agrosimex

Rosafert
15-5-20-2

15%N, w tym 5% N-NO3, 10% N-NH4, 5% P2O5 rozp. w cytrynianie amonu, 4% P2O5 rozp. w wodzie,20% K2O, 2% MgO, 25% SO3, 0,5% B, 0,02% Zn

300-700 kg, przed założeniem uprawy+ 100-
400 kg pogłównie,3 tyg. po sadzeniu rozsady

Rosafert
4-14-22(+28)

4%N, w tym: 1,5% N-NO3, 2,5%N-NH4, 14% P2O5 rozp. w wodzie, 22,0% K2O, 28% SO3

300-800 kg przed założeniem uprawy+100-400 kg pogłównie

Rosafert
12-12-17-2

12%N w tym: 9% N-NO3, 3%N-NH4,12% P2O5, 7,8% P2O5 rozp. w wodzie, 17%K2O,
K2O, 2%MgO, 24,4% SO3, 0,02%Cu, 0,07%Fe, 0,06%Mn, 0,1% Zn

300-800kg, przed założeniem uprawy+ 100-
400 kg pogłównie

Amaud Polska

Perlka

19,8% N, 50% CaO, nawóz o spowolnionym działaniu

300-500kg, 2-3 tyg. przed sadzeniem

Fostan

Fructus
Plantator

8%N, 5% P2O5,18% K2O, 2% CaO, 3%MgO, 28%S-SO3, 0,2%B, 0,1% Cu, 0,1% Mn, 0,1% Mo

500-900 kg, przed założeniem uprawy

Inco Ventas

Azofoska

13,6% N, 6,4 P2O5 rozp. w cytrynianie amonu, 5,8% P2O5 rozp. w wodzie, 19,1% K2O, 5,5% MgO, 23%S-SO3, 0,045 %B, 0,18%Cu, 0,17%Fe, 0,27%Mn, 0,04%Mo,
0,045%Zn

1200-1500kg przed założeniem uprawy, ok. 1000kg po oborniku, ¼ dawki pogłównie 2-3 tygodnie po posadzeniu

K+S Polska

Blaukom classik

12%N, 8% P2O5 rozp. w cytrynianie amonu i wodzie, 16% K2O, 3%MgO, 10%S, 0,02%B,
0,06%Fe, 0,01%Zn

800kg przed założeniem uprawy, 300 kg 3 tygodnie po posadzeniu rozsady,200kg w momencie zwierania główek

NovaTec classik

12%N, 8%P2O5 rozp. w cytrynianie amonu i wodzie, 16% K2O, 3% MgO, 10%S, 0,02%B,
0,06%Fe, 0,01%Zn, nawóz z dodatkiem inhibitora nitryfikacji

800kg, nawożenie podstawowe,300kg 3 tygodnie po posadzeniu rozsady

Lemagro

Goldenfert

10%N, 10%P2O5, 15%K2O, 2%MgO, 30% S-SO3, 0,01%Zn

500-1200kg, przed założeniem uprawy

Police

Polifoska 4

4% N-NH4,12%P2O5 rozp. w cytrynianie amonu i wodzie, 32% K2O, 2% MgO, 9% S-SO3

670kg+80kg soli potasowej plantacji

Polifoska5

5% N-NH3, 15% P2O5 rozp. w cytrynianie amonu i wodzie, 30% K2O, 2% MgO, 7% S-SO3

540 kg+175 kg soli potasowej przed założeniem plantacji

Polifoska6

6% N-NH4, 20% P2O5, 30%K2O, 7% S-SO3

400kg+240kg soli potasowej przed założeniem plantacji

Polifoska V

11% N-NH4, 8%P2O5 rozp. w cytrynianie amonu i wodzie, 20% K2O, 2% MgO, 25% S-SO3

1000kg+100 kg soli potasowej przed założeniem plantacji

Polimag S

10% N-NH4, 8% P2O5, 15% K2O, 5% MgO, 35% S-SO3, 0,1%B, 0,1% Cu, 0,2% Mn, 0,5% Zn

1000kg+190 kg soli potasowej przed założeniem plantacji

Polidap Light

14% N-NH4, 34% P2O5, 17% S-SO3

125 kg + 300 kg soli potasowej przed założeniem plantacji

Timac Agro

Physiomax
975

76% CaCO3, 3% MgO, komplet Physio+

300-600 kg przed założeniem uprawy

EF 34 N Pro

8%N, 8%P2O5, 18%K2O, 9%CaO, 31%S-SO3, 0,15%B, 0,1% Zn, Mezocalc, komplex N-Pro

500-900 kg przed sadzeniem roślin

EF Plus 37

5%N, 10%P2O5, 22%K2O, 7%CaO, 3%MgO, 16%S-SO3, 0,2%B, 0,2%Zn, Mezocalc, komplex Physio+

300 - 400 kg, przed
sadzeniem roślin

EF Plus NP. 35

15%N, 20% P2O5, 11% CaO, 3% MgO, 18% S-SO3, 0,5% Zn, Mezocalc, komplex Physio

300-400kg przed założeniem uprawy

Sulfammo 23 N Pro

23%N, 7% CaO, 3% MgO, 31% S-SO3, Mezocalc,complex N Pro

150-300 kg po posadzeniu
roślin

Yara

YaraMila
Complex

12%N, 11%P2O5, 18% K2O+ mikroelementy, nawóz bezchlorkowy

600-950 kg przed założeniem uprawy

Unika Calcium

12,2%N, 24% K2O, 12% CaO granulowana
saletra potasowo-wapniowa

100-150kg, 3 tygodnie po posadzeniu rozsady

YaraLiva
Nitrabor

15,5% N, 26% CaO, 0,3 % B

2 x 100-150 kg/ha, 5 i 7 tyg. po posadzeniu rozsady

 

 
Zbiór i przechowywanie

Zbiór kapusty wczesnej można rozpocząć już w drugiej połowie maja, gdy głowy zaczynają się zwijać lub gdy osiągną dostateczną wielkość i twardość. Kapustę wczesną zbiera się w całości, odrzuca się tylko liście chore i uszkodzone mechanicznie. Zbiór kapusty wczesnej trwa gdzieś do połowy maja. Kapustę średnio wczesną i średnio późną zbiera się zbiera się od początku sierpnia do połowy października. Średni plon odmian wczesnych i średnio wczesnych wynosi 50-70 q/ha. Kapustę późną zbiera się od końca października, do połowy listopada i dłużej jeżeli warunki klimatyczne na to pozwalają. Plon odmian późnych jest najwyższy i waha się w przedziale 60-100 q/ha. Na jesieni przy mglistej, chłodnej pogodzie następuje silny wzrost ciężaru głów, a więc późniejszy zbiór wpływa korzystnie na plon. Objawem wskazującym na konieczność natychmiastowego zbioru jest rozpoczynające się pękanie głów. Kapusta przejrzała nie nadaje się do przechowywania. Kapusta wczesna powinna mieć od 2-4 liści ochronnych, a kapusta późna nie przechowywana zbierana jest bez liści ochronnych. Późna z przeznaczeniem na przechowywanie powinna mieć 4-6 liści ochronnych. Polska norma przewiduje dla kapusty głowiastej białej i czerwonej, oraz kapusty włoskiej dwa wybory. Kapusta wyboru pierwszego powinna wykazywać cechy charakterystyczne dla danej odmiany. Głowy powinny być jednolite i zwarte. Głąb obcięty na wysokości 1 cm od nasady. Ciężar głów I wyboru powinien być nie mniejszy od 700 g dla odmian wczesnych kapusty białej i włoskiej i od 800 g dla kapusty czerwonej. Ciężar głów odmian średnio wczesnych i późnych nie powinien być mniejszy od 1200 g. W II wyborze masy głów się nie określa. Dopuszcza się 15% głów luźnych i popękanych. Kapusta przeznaczona na przechowywanie nie powinna być zbyt późno zbierana.

Kapustę można przechowywać w kopcach, dołach, przechowalniach i chłodniach. Optymalna temperatura w pomieszczeniach do przechowywania kapusty wynosi 0°C, przy czym nie powinna spadać poniżej -1°C ani też wzrastać powyżej +1 °C. Optymalna wilgotność wynosi 85%. Najniższe straty występują przy przechowywaniu kapusty w specjalnych przechowalniach. Takie warunki ograniczają straty spowodowane oddychaniem, parowaniem i chorobami przechowalniczymi. Dobrze przechowana kapusta ma świeży wygląd głów.

 


Sonda

Którą odmianę fasoli uprawiasz najczęściej?